Η Γερμανία χτίζει ήσυχα έναν ευρωπαϊκό στρατό υπό τη διοίκηση της.
Το Βερολίνο χρησιμοποιεί ένα ήπιο όνομα για να κρύψει μια δραματική αλλαγή στην προσέγγισή του στην άμυνα: ενσωμάτωση ταξιαρχιών από μικρότερες χώρες στην Bundeswehr.
Κάθε λίγα χρόνια, η ιδέα ενός στρατού της ΕΕ ξαναβρίσκει τον δρόμο της στις ειδήσεις, προκαλώντας ταραχή. Η ιδέα είναι ταυτόχρονα φανταστική και μπαμπούλα: Για κάθε φεντεραλιστή στις Βρυξέλλες που πιστεύει ότι μια κοινή αμυντική δύναμη είναι αυτό που χρειάζεται η Ευρώπη για να ενισχύσει τη θέση της στον κόσμο, υπάρχουν εκείνοι στο Λονδίνο και αλλού που αποκρούουν την ιδέα ενός πιθανού αντιπάλου του ΝΑΤΟ.
Αλλά φέτος, μακριά από τα πρωτοσέλιδα, η Γερμανία και δύο από τους ευρωπαίους συμμάχους της, η Τσεχία και η Ρουμανία, έκαναν αθόρυβα ένα ριζικό βήμα προς κάτι που μοιάζει με στρατό της ΕΕ, αποφεύγοντας την ακατάστατη πολιτική που συνδέεται με αυτό: Ανακοίνωσαν την ενσωμάτωση των ενόπλων δυνάμεών τους.
Ολόκληρος ο στρατός της Ρουμανίας δεν θα ενταχθεί στην Bundeswehr, ούτε οι ένοπλες δυνάμεις της Τσεχίας θα γίνουν μια απλή γερμανική υποδιαίρεση. Όμως, τους επόμενους αρκετούς μήνες κάθε χώρα θα ενσωματώσει μία ταξιαρχία στις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις: η 81η Μηχανοποιημένη Ταξιαρχία της Ρουμανίας θα ενταχθεί στη Μεραρχία Δυνάμεων Ταχείας Αντίδρασης της Μπούντεσβερ, ενώ η Τσεχική 4η Ταξιαρχία Ταχείας Ανάπτυξης, που έχει υπηρετήσει στο Αφγανιστάν και το Κοσσυφοπέδιο και θεωρείται η δύναμη του γερμανικού στρατού, θα γίνει το δόρυ του γερμανικού στρατού1. Με αυτόν τον τρόπο, θα ακολουθήσουν τα βήματα δύο ολλανδικών ταξιαρχιών, η μία από τις οποίες έχει ήδη ενταχθεί στη Μεραρχία Δυνάμεων Ταχείας Αντίδρασης της Μπούντεσβερ και μία άλλη που έχει ενσωματωθεί στην 1η Τεθωρακισμένη Μεραρχία της Μπούντεσβερ. Σύμφωνα με τον Carlo Masala, καθηγητή διεθνούς πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Bundeswehr στο Μόναχο, «η γερμανική κυβέρνηση δείχνει ότι είναι πρόθυμη να προχωρήσει στην ευρωπαϊκή στρατιωτική ολοκλήρωση» — ακόμα κι αν άλλοι στην ήπειρο δεν το έχουν κάνει ακόμη.
Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ έχει επανειλημμένα διατυπώσει την ιδέα ενός στρατού της ΕΕ, αλλά αντιμετώπισε είτε με χλεύη είτε με αμήχανη σιωπή. Αυτό εξακολουθεί να ισχύει ακόμη και όταν το Ηνωμένο Βασίλειο, ένας αιώνιος εχθρός της ιδέας, βρίσκεται καθ' οδόν για την έξοδο από την ένωση. Υπάρχει ελάχιστη συμφωνία μεταξύ των εναπομεινάντων κρατών μελών σχετικά με το πώς ακριβώς θα ήταν μια τέτοια δύναμη και ποιες ικανότητες θα εγκατέλειπαν οι εθνικές ένοπλες δυνάμεις ως αποτέλεσμα. Και έτσι η πρόοδος είναι αργή. Αυτόν τον Μάρτιο, η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιούργησε ένα κοινό στρατιωτικό αρχηγείο — αλλά είναι υπεύθυνο μόνο για εκπαιδευτικές αποστολές στη Σομαλία, το Μάλι και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και έχει ένα πενιχρό προσωπικό 30 ατόμων . Έχουν σχεδιαστεί και άλλες πολυεθνικές ιδέες, όπως η Nordic Battle Group , μια μικρή δύναμη ταχείας αντίδρασης 2.400 στρατιωτών που σχηματίζεται από τα κράτη της Βαλτικής και αρκετές σκανδιναβικές χώρες και την Ολλανδία, και η Κοινή Εκστρατευτική Δύναμη της Βρετανίας , ένα «μίνι-ΝΑΤΟ», μέλη του οποίου περιλαμβάνουν τα κράτη της Βαλτικής, τη Σουηδία και τη Φινλανδία. Ωστόσο, ελλείψει κατάλληλων ευκαιριών ανάπτυξης, τέτοιες ομάδες βασισμένες σε επιχειρήσεις μπορεί επίσης να μην υπάρχουν.
Αλλά κάτω από την ήπια ταμπέλα του Framework Nations Concept , η Γερμανία εργάζεται για κάτι πολύ πιο φιλόδοξο - τη δημιουργία αυτού που είναι ουσιαστικά ένα δίκτυο ευρωπαϊκών μίνι στρατών υπό την ηγεσία της Μπούντεσβερ. «Η πρωτοβουλία προέκυψε από την αδυναμία της Bundeswehr», δήλωσε η Justyna Gotkowska, αναλύτρια ασφαλείας στη Βόρεια Ευρώπη στο Πολωνικό Κέντρο Ανατολικών Μελετών. «Οι Γερμανοί συνειδητοποίησαν ότι η Bundeswehr έπρεπε να καλύψει τα κενά στις χερσαίες δυνάμεις της… προκειμένου να αποκτήσει πολιτική και στρατιωτική επιρροή στο ΝΑΤΟ». Μια βοήθεια από κατώτερους εταίρους μπορεί να είναι η καλύτερη δυνατή ευκαιρία για τη Γερμανία για να αυξήσει γρήγορα τον στρατό της — και οι γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις μπορεί να είναι η πιο ρεαλιστική επιλογή της Ευρώπης εάν θέλει να ασχοληθεί σοβαρά με την κοινή ασφάλεια. «Είναι μια προσπάθεια να αποτραπεί η πλήρης αποτυχία της κοινής ευρωπαϊκής ασφάλειας», είπε ο Masala.
Τα "κενά" στην Bundeswehr είναι μια υποτίμηση. Το 1989, η κυβέρνηση της Δυτικής Γερμανίας δαπάνησε το 2,7 τοις εκατό του ΑΕΠ για την άμυνα, αλλά μέχρι το 2000 οι δαπάνες είχαν μειωθεί στο 1,4 τοις εκατό, όπου παρέμειναν για χρόνια. Πράγματι, μεταξύ 2013 και 2016 οι αμυντικές δαπάνες παρέμειναν στο 1,2 τοις εκατό — πολύ μακριά από το σημείο αναφοράς του 2 τοις εκατό του ΝΑΤΟ. Σε μια έκθεση του 2014 προς τη Bundestag, το γερμανικό κοινοβούλιο, οι γενικοί επιθεωρητές της Bundeswehr παρουσίασαν μια θλιβερή εικόνα: τα περισσότερα από τα ελικόπτερα του Πολεμικού Ναυτικού δεν λειτουργούσαν και από τα 64 ελικόπτερα του Στρατού, μόνο τα 18 ήταν χρησιμοποιήσιμα. Και ενώ η Μπούντεσβερ του Ψυχρού Πολέμου αποτελούταν από 370.000 στρατιώτες, μέχρι το περασμένο καλοκαίρι ήταν μόνο 176.015 άνδρες και γυναίκες.
Από τότε η Bundeswehr έχει αυξηθεί σε περισσότερους από 178.000 στρατιώτες εν ενεργεία. πέρυσι η κυβέρνηση αύξησε τη χρηματοδότηση κατά 4,2 τοις εκατό και φέτος οι αμυντικές δαπάνες θα αυξηθούν κατά 8 τοις εκατό . Αλλά η Γερμανία εξακολουθεί να υστερεί πολύ πίσω από τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο ως στρατιωτική δύναμη. Και η ενίσχυση των αμυντικών δαπανών δεν είναι αδιαμφισβήτητη στη Γερμανία, η οποία είναι επιφυλακτική για την ιστορία της ως στρατιωτική δύναμη. Ο υπουργός Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ είπε πρόσφατα ότι ήταν «εντελώς μη ρεαλιστικό» να πιστεύουμε ότι η Γερμανία θα φτάσει το σημείο αναφοράς των αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ στο 2% του ΑΕΠ - παρόλο που σχεδόν όλοι οι σύμμαχοι της Γερμανίας, από τις μικρότερες ευρωπαϊκές χώρες μέχρι τις Ηνωμένες Πολιτείες, την προτρέπουν να παίξει μεγαλύτερο στρατιωτικό ρόλο στον κόσμο.
Η Γερμανία μπορεί να μην έχει ακόμη την πολιτική βούληση να επεκτείνει τις στρατιωτικές της δυνάμεις στην κλίμακα που πολλοί ελπίζουν — αλλά αυτό που είχε από το 2013 είναι η έννοια των εθνών πλαίσιο. Για τη Γερμανία, η ιδέα είναι να μοιραστεί τους πόρους της με μικρότερες χώρες με αντάλλαγμα τη χρήση των στρατευμάτων τους. Για αυτές τις μικρότερες χώρες, η πρωτοβουλία είναι ένας τρόπος να εμπλακεί περισσότερο η Γερμανία στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, παρακάμπτοντας παράλληλα τη δύσκολη πολιτική της γερμανικής στρατιωτικής επέκτασης.
Για αυτές τις μικρότερες χώρες, η πρωτοβουλία είναι ένας τρόπος να εμπλακεί περισσότερο η Γερμανία στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, παρακάμπτοντας παράλληλα τη δύσκολη πολιτική της γερμανικής στρατιωτικής επέκτασης.«Είναι μια κίνηση προς περισσότερη ευρωπαϊκή στρατιωτική ανεξαρτησία», είπε ο Masala. «Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία δεν είναι διαθέσιμα για να πρωτοστατήσουν στην ευρωπαϊκή ασφάλεια» — το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκεται σε πορεία σύγκρουσης με τους συμμάχους του στην ΕΕ, ενώ η Γαλλία, ένα βαρύ στρατιωτικό βάρος, συχνά συμμετείχε διστακτικά σε πολυεθνικές προσπάθειες εντός του ΝΑΤΟ. «Αυτό φεύγει από τη Γερμανία», είπε. Λειτουργικά, οι διεθνικές μονάδες που προκύπτουν είναι πιο αναπτυγμένες επειδή είναι μόνιμες (οι περισσότερες πολυεθνικές μονάδες ήταν μέχρι στιγμής ad hoc). Κρίσιμο για τους κατώτερους συντρόφους, ενισχύει επίσης τον στρατιωτικό τους μυ. Και εάν η Γερμανία αποφασίσει να αναπτύξει μια ολοκληρωμένη μονάδα, θα μπορούσε να το κάνει μόνο με τη συγκατάθεση του κατώτερου εταίρου.
Φυσικά, από το 1945 η Γερμανία ήταν εξαιρετικά απρόθυμη να αναπτύξει τον στρατό της στο εξωτερικό, μέχρι το 1990 που απαγόρευσε ακόμη και την Bundeswehr από ξένες αναπτύξεις. Πράγματι, οι κατώτεροι εταίροι — και οι πιθανοί νεότεροι εταίροι — ελπίζουν ότι η συμφωνία των Εθνών Πλαίσιο θα κάνει τη Γερμανία να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Μέχρι στιγμής, η Γερμανία και οι πολυεθνικές μίνι στρατιές της παραμένουν μόνο αυτό: πρωτοβουλίες μικρής κλίμακας, που απέχουν πολύ από έναν ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό στρατό. Αλλά η πρωτοβουλία είναι πιθανό να μεγαλώσει. Οι εταίροι της Γερμανίας διαλαλούν τα πρακτικά οφέλη της ολοκλήρωσης: για τη Ρουμανία και την Τσεχική Δημοκρατία, σημαίνει ότι φέρνουν τα στρατεύματά τους στο ίδιο επίπεδο εκπαίδευσης με τον γερμανικό στρατό. για την Ολλανδία, σήμαινε την ανάκτηση των δυνατοτήτων των δεξαμενών. (Οι Ολλανδοί είχαν πουλήσει το τελευταίο τανκ τους το 2011, αλλά τα στρατεύματα της 43ης Μηχανοποιημένης Ταξιαρχίας, που εδρεύουν εν μέρει στην 1η Μεραρχία Τεθωρακισμένων στη δυτική γερμανική πόλη Όλντενμπουργκ, τώρα οδηγούν τα άρματα μάχης των Γερμανών και θα μπορούσαν να τα χρησιμοποιήσουν εάν αναπτυχθούν με τον υπόλοιπο ολλανδικό στρατό.) Col. διοικητής, μου είπε ότι η ενσωμάτωση είχε πολύ λίγους λόξυγκα. «Η Bundeswehr έχει περίπου 180.000 άτομα προσωπικό, αλλά δεν μας αντιμετωπίζουν σαν αουτσάιντερ», είπε. Αναμένει ότι περισσότερες χώρες θα πηδήξουν: «Πολλές, πολλές χώρες θέλουν να συνεργαστούν με την Bundeswehr». Η Bundeswehr, με τη σειρά της, έχει στο μυαλό της μια λίστα με κατώτερους εταίρους, δήλωσε ο Robin Allers, Γερμανός αναπληρωτής καθηγητής στο Νορβηγικό Ινστιτούτο Αμυντικών Σπουδών που έχει δει τη λίστα του γερμανικού στρατού. Σύμφωνα με τον Masala, οι σκανδιναβικές χώρες — οι οποίες χρησιμοποιούν ήδη μεγάλη ποσότητα γερμανικού εξοπλισμού — θα ήταν οι καλύτερες υποψήφιες για τον επόμενο γύρο ολοκλήρωσης της Bundeswehr.
Μέχρι στιγμής, η χαμηλού προφίλ και ad hoc προσέγγιση της έννοιας των εθνών πλαισίου έχει λειτουργήσει προς όφελός της. Λίγοι άνθρωποι στην Ευρώπη έχουν αντιταχθεί στην ενσωμάτωση ολλανδικών ή ρουμανικών μονάδων στα γερμανικά τμήματα, εν μέρει επειδή μπορεί να μην το είχαν αντιληφθεί. Το αν θα υπάρξουν πολιτικές επιπτώσεις εάν περισσότερα έθνη εγγραφούν στην πρωτοβουλία είναι λιγότερο σαφές.
Εκτός πολιτικής, η πραγματική δοκιμασία της αξίας των Εθνών Πλαισίου θα είναι η επιτυχία των ολοκληρωμένων μονάδων στη μάχη. Αλλά το πιο δύσκολο κομμάτι της ενσωμάτωσης, στο πεδίο της μάχης και εκτός, μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι η εύρεση μιας γλώσσας. Πρέπει τα στρατεύματα να μαθαίνουν ο ένας τις γλώσσες του άλλου; Ή θα πρέπει ο μικρότερος συνεργάτης να μιλά γερμανικά; Ο γερμανόφωνος Ολλανδός συνταγματάρχης Leuvering αναφέρει ότι το διεθνικό τμήμα Oldenburg κινείται προς τη χρήση αγγλικών.
Φωτογραφία: Sean Gallup/Getty Images
ΠΗΓΗ: https://foreignpolicy.com/2017/05/22/germany-is-quietly-building-a-european-army-under-its-command/
