Τσώρτσιλ, Ρούσβελτ, Στάλιν. Από 4 έως 11 Φεβρουαρίου 1945 πραγματοποιήθηκε στην Κριμαία, στο Μέγαρο Λιβαντια, που βρισκόταν κοντά στη Γιάλτα, ή δεύτερη κατά σειρά διάσκεψη των ηγετών των 5ριων μεγάλων χωρών της συμμαχίας κατά του Χίτλερ.

Τσώρτσιλ, Ρούσβελτ, Στάλιν.
Από 4 έως 11 Φεβρουαρίου 1945 πραγματοποιήθηκε στην Κριμαία, στο Μέγαρο Λιβαντια, που βρισκόταν κοντά στη Γιάλτα, ή δεύτερη κατά σειρά διάσκεψη των ηγετών των 5ριων μεγάλων χωρών της συμμαχίας κατά του Χίτλερ.

Βασικά σημεία των αποφάσεων της Διάσκεψης
Οι αποφάσεις, στις οποίες κατέληξε η Διάσκεψη, υπήρξαν σημαντικές από κάθε άποψη. Σχετικά με το θέμα του ΟΗΕ, έγινε αποδεκτή η φόρμουλα Ρούσβελτ για τις ψηφοφορίες στο Συμβούλιο Ασφαλείας και ορίστηκε η ιδρυτική διάσκεψη του οργανισμού να γίνει στον Αγιο Φραγκίσκο στις 25/4/1945. Σε ό,τι αφορά το Γερμανικό απορρίφθηκε, ύστερα από τη σθεναρή στάση της ΕΣΣΔ, η πρόταση Τσόρτσιλ και Ρούσβελτ για διαμελισμό της Γερμανίας. Διατρανώθηκε η θέληση και των τριών δυνάμεων για εκμηδένιση του γερμανικού μιλιταρισμού και του ναζισμού και για τη δημιουργία προϋποθέσεων, ώστε η ειρήνη να μην ξαναπειληθεί από τη Γερμανία.

Επίσης υιοθετήθηκε - με επιμονή της σοβιετικής αντιπροσωπείας - η θέση πως ο πόλεμος δε στοχεύει στην εκμηδένιση του γερμανικού λαού. Τέλος, αποφασίστηκαν οι ζώνες κατοχής του γερμανικού κράτους και κλήθηκε και η Γαλλία να καταλάβει μια απ' αυτές.

Για το γιουγκοσλαβικό ζήτημα, η διάσκεψη αποφάσισε τη δημιουργία μιας προσωρινής Βουλής με τη διεύρυνση του Αντιφασιστικού Συμβουλίου (βέτσε) Εθνικής Απελευθέρωσης της Γιουγκοσλαβίας από αντιφασίστες της τελευταίας γιουγκοσλαβικής Βουλής.

Στη Γιάλτα, επίσης, εγκρίθηκε η διακήρυξη για την απελευθερωμένη Ευρώπη, ένα κείμενο σπουδαίας σημασίας, που, μεταξύ άλλων, προέβλεπε ότι οι τρεις μεγάλες δυνάμεις θα βοηθούσαν από κοινού τις απελευθερωμένες χώρες να ανορθωθούν και να σχηματίσουν προσωρινές κυβερνήσεις, στις οποίες θα αντιπροσωπεύονταν πλατιά όλα τα δημοκρατικά στοιχεία του πληθυσμού κλπ. Η διακήρυξη αυτή - και με τα άλλα στοιχεία που περιείχε περί αυτοκυβέρνησης των λαών κλπ. - από άποψη αρχών, ήταν μια πολύ καλή βάση και για τη λύση του ελληνικού ζητήματος, το οποίο τότε βρισκόταν σε όξυνση ύστερα από την ωμή βρετανική επέμβαση.

Σχετικά με το πολωνικό ζήτημα, οι στοχεύσεις των Δυτικών απότυχαν παταγωδώς. Αντί να καταφέρουν την αναγνώριση της πολωνικής εμιγκρέδικης κυβέρνησης του Λονδίνου - που ο αντικομμουνισμός της έφτανε ως την απαίτηση για διάλυση της αντιχιτλερικής συμμαχίας σε βάρος της ΕΣΣΔ - αναγκάστηκαν να αποδεχτούν την αναγνώριση της εθνικής δημοκρατικής κυβέρνησης, που είχε συγκροτηθεί στο εσωτερικό της Πολωνίας, με την προϋπόθεση ότι αυτή θα διευρυνόταν με δημοκράτες του εσωτερικού και του εξωτερικού. Επίσης, για το θέμα των μεταπολεμικών πολωνικών συνόρων, αποφασίστηκε ότι προς ανατολάς τα σύνορα της Πολωνίας θα ήταν η γραμμή Κόρζον με ορισμένες μικροδιορθώσεις, ενώ προς δυσμάς και προς βορράν διατυπώθηκε η δέσμευση για μελλοντική επέκτασή τους.

Τέλος, για την είσοδο της Σοβιετικής Ενωσης στον πόλεμο κατά της Ιαπωνίας, συμφωνήθηκε ότι αυτό θα γινόταν 2 με 3 μήνες μετά τη λήξη του πολέμου στην Ευρώπη. Επίσης συμφωνήθηκαν και οι πολιτικοί όροι για μια τέτοια εξέλιξη: Επιτεύχθηκε η επίσημη αναγνώριση της ΣΔ Μογγολίας, η επιστροφή των νησιών Κουρίλες στην ΕΣΣΔ, η συμμετοχή της ΕΣΣΔ στην εκμετάλλευση της σιδηροδρομικής γραμμής της βόρειας Κίνας, στη σιδηροδρομική γραμμή της Νότιας Μαντζουρίας κ.ο.κ.

Το ελληνικό ζήτημα - που τότε χαρακτηριζόταν από την απροκάλυπτη βρετανική στρατιωτικοπολιτική επέμβαση και κατοχή - δεν απασχόλησε τη Διάσκεψη της Γιάλτας. Τέτοιο θέμα δεν υπήρχε, καν, στην ατζέντα των εργασιών της. Στο περιθώριό τους, όμως, η σοβιετική πλευρά βρήκε την ευκαιρία να κάνει τις απαραίτητες νύξεις, υποδηλώνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι δεν αδιαφορούσε για ό,τι συνέβαινε στη χώρα μας. Λέγεται ότι στις 8/2/1945 ο Στάλιν ρώτησε τον Τσόρτσιλ να τον πληροφορήσει τι συνέβαινε στην Ελλάδα, κάτι που επιβεβαιώνεται ως αληθινό ιστορικό γεγονός, αφού ο Βρετανός ηγέτης έστειλε μία μέρα μετά στον Σοβιετικό ηγέτη υπόμνημα πληροφοριακού χαρακτήρα για τις ελληνικές εξελίξεις.

Πηγή: Ριζοσπάστης.

Ιωάννης Ροϊλός