Ολική έκλειψη Ηλίου 2024

01/04/20241106 EπισκέψειςΕπιμέλεια άρθρου: Δρ. Φιόρη – Αναστασία Μεταλληνού, αστροφυσικός, Κέντρο Επισκεπτών Θησείου, ΙΑΑΔΕΤ, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.

Την Δευτέρα 8 Απριλίου 2024 θα πραγματοποιηθεί ολική έκλειψη ηλίου η οποία θα μπορεί να παρατηρηθεί από περιοχές του Μεξικού, της Βόρειας Αμερικής και του Καναδά.

Η ολική έκλειψη θα ξεκινήσει από τον Νότιο Ειρηνικό Ωκεανό, με τις πρώτες περιοχές του Μεξικού να την παρατηρούν από τις ακτές του Ειρηνικού, κατά τις 11:00 το πρωί.

Το μονοπάτι της έκλειψης θα διασχίσει το Μεξικό και θα συνεχίσει στην Αμερική περνώντας από το Τέξας και στην συνέχεια από: Oklahoma, Arkansas, Missouri, Illinois, Kentucky, Indiana, Ohio, Pennsylvania, New York, Vermont, New Hampshire και Maine. Η έκλειψη θα παρατηρηθεί επίσης από κάποιες περιοχές των Tennessee και Michigan. Στον Καναδά το μονοπάτι της έκλειψης εισέρχεται από το νότιο Ontario και συνεχίζει στις περιοχές: Quebec, New Brunswick, Prince Edward Island, and Cape Breton. Το μονοπάτι εξέρχεται από την Αμερικανική Ήπειρο στις ακτές του Ατλαντικού στο Newfoundland του Καναδά, στις 5:16 μ.μ.

Εικόνα (1): Το μονοπάτι της έκλειψης Ηλίου του 2024 και οι περιοχές που θα την παρατηρήσουν.

Ομάδες επαγγελματιών και ερασιτεχνών αστρονόμων, αστροφωτογράφοι και κυνηγοί εκλείψεων από όλη την Ελλάδα ετοιμαζόμαστε να ταξιδέψουμε, άλλοι στην Αμερική και άλλοι στο Μεξικό, για να παρατηρήσουμε και να μελετήσουμε το εντυπωσιακό αστρονομικό φαινόμενο.

Ηλιακές εκλείψεις παρατηρούμε όταν η Σελήνη βρίσκεται ανάμεσα από τον Ήλιο και την Γη και τα τρία ουράνια σώματα ευθυγραμμίζονται. Καθώς η φαινόμενη διάμετρος του Ηλίου είναι σχεδόν ίδια με αυτήν της Σελήνης, για έναν παρατηρητή από τη Γη, ο Ήλιος κρύβεται εντελώς από τη Σελήνη. Οι περιοχές του πλανήτη από τις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε μια ηλιακή έκλειψη βρίσκονται σε ένα σχετικά μικρού εύρους μονοπάτι, στο λεγόμενο μονοπάτι της έκλειψης (eclipse path). Στις Εικόνες (1) και (4) βλέπουμε το μονοπάτι για την έκλειψη του 2024 και τις περιοχές από τις οποίες η έκλειψη θα γίνει ορατή, καιρού επιτρέποντος.

Καθώς η Σελήνη προβάλλεται μπροστά από τον ηλιακό δίσκο, ένας παρατηρητής βλέπει σταδιακά τον ήλιο να σκοτεινιάζει, έως ότου καλυφθεί πλήρως. Στην συνέχεια, καθώς η Σελήνη συνεχίζει την πορεία της, σταδιακά αποκαλύπτει την ηλιακή επιφάνεις, μέχρις ότου ο αστέρας μας επανέλθει στην αρχική του λαμπρότητα. Στην Εικόνα (2) βλέπουμε τα στάδια μιάς έκλειψης σε μια σειρά φωτογραφιών του κυνηγού εκλείψεων Αριστείδη Βούλγαρη κατά την διάρκεια της ολικής έκλειψης ηλίου στις 02/07/2029 που παρατηρήθηκε από την Χιλή.

Εικόνα (2): Ολική έκλειψη Ηλίου στις 02/07/2029 στη Χιλή. Φωτογραφία: Αριστείδης Βούλγαρης.

Κατά την ολικότητα μιας ηλιακής έκλειψης οι αστροφυσικοί έχουν την ευκαιρία να παρατηρούν την εξώτερη ατμόσφαιρα του Ηλίου, το ηλιακό στέμμα (ή κορώνα), το οποίο γίνεται εύκολα ορατό στην διάρκεια μιας έκλειψης. Στην Εικόνα (3) βλέπουμε το ηλιακό στέμμα κατά την διάρκεια της ολικής έκλειψης ηλίου στις 20/04/2023 στην Αυστραλία, σε φωτογραφία του αστροφωτογράφου Αντώνη Φαρμακόπουλου.

Εικόνα (3): Το ηλιακό στέμμα κατά την διάρκεια της ολικότητας της έκλειψης Ηλίου το 2023 στην Αυστραλία. Φωτογραφία: Αντώνης Φαρμακόπουλος.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Κέντρου Πρόβλεψης Διαστημικού Καιρού της ΝΟΑΑ (National Oceanic and Atmospheric Administration ) το 2024 ο Ήλιος θα βρίσκεται στο μέγιστο του τρέχοντος 11-ετούς κύκλου, το οποίο σημαίνει ότι αυτό το έτος θα παρατηρούμε εντονότερα ηλιακά φαινόμενα. Θα είναι εντυπωσιακό να μπορέσουμε κατά την διάρκεια της έκλειψης να παρατηρήσουμε έντονες ηλιακές εκλάμψεις και προεξοχές.

Εικόνα (4): Η πρόβλεψη της NOAA για την ηλιακή δραστηριότητα και το ηλιακό μέγιστο στην διάρκεια του τρέχοντος ηλιακού κύκλου. (credits: NOAA)

Από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών ο Δρ. Κώστας Τζιότζιου, ερευνητής Ηλιακής Φυσικής και η Δρ. Φιόρη –Αναστασία Μεταλληνού Διαστημική Φυσικός από το Κέντρο Επισκεπτών Θησείου, θα παρατηρήσουμε την έκλειψη από το San Antonio του Τέξας και από το Durango του Μεξικού αντίστοιχα.

Μεταξύ των συναδέλφων και συνεργατών που θα μελετήσουν την έκλειψη από την Αμερικανική Ήπειρο θα είναι οι: Αριστείδης Βούλγαρης, κυνηγός εκλείψεων / Αδριανός Γολέμης, γιατρός της ESA / Αντώνης Φαρμακόπουλος, αστροφωτογράφος / Θανάσης Οικονόμου καθηγητής του Πανεπιστημίου του Chicago / Κοσμάς Γαζέας, αστροφυσικός του ΕΚΠΑ και πολλoί ακόμη αστροφωτογράφοι και μέλη συλλόγων ερασιτεχνών αστρονόμων από όλη την Ελλάδα.

Στο Durango του Μεξικού, όπου θα βρισκόμαστε με μέλη της Αστρονομικής Ένωσης Σπάρτης «Διόσκουροι» η έκλειψη ξεκινά στις 08/04/2024 στις 10:55 και τελειώνει στις 13:36, έχοντας διάρκεια συνολικά 2 ώρες και 41 επτά. Η ολικότητα, κατά την οποία παρατηρούμε εντελώς σκοτεινό τον ηλιακό δίσκο, διαρκεί 3 λεπτά και 47 δευτερόλεπτα. Το μέγιστο της έκλειψης θα παρατηρηθεί στις 12:14.

Ολική έκλειψη Ηλίου, ορατή από την Ελλάδα θα πραγματοποιηθεί το 2088, ενώ το 2030 θα πραγματοποιηθεί μια δακτυλιοειδής. Την προηγούμενη φορά που παρατηρήσαμε ολική έκλειψη Ηλίου στη χώρα μας ήταν το 2006 από το Καστελόριζο.

Εύχομαι καθαρούς ουρανούς σε όλους τους παρατηρητές της έκλειψης Ηλίου του 2024, από την Αμερικανική Ήπειρο!