Το «τρελό λεωφορείο»: Τουρκία | τρομοκρατικές ενέργειες, κράτη – δολοφόνοι, θανάτωση αμάχων και αιχμαλώτων πολιτών

Το «τρελό λεωφορείο»: Τουρκία // τρομοκρατικές ενέργειες, κράτη – δολοφόνοι, θανάτωση αμάχων και αιχμαλώτων πολιτών: Είναι θλιβερό όταν δολοφονούνται άνθρωποι. Πολύ περισσότερο, όταν οφείλεται σε τρομοκρατική δράση. Ακόμη χειρότερα είναι η κρατικά οργανωμένες δολοφονίες. «Ο πόλεμος είναι η συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα» και «δεν έχει την δική του γραμματική», έγραψε ο Clausewitz στην πιο πολυσυζητημένη φράση, της σύγχρονης στρατηγικής θεωρίας.

Του Παναγιώτη ‘Ηφαιστου

>>> Η δε θανάτωση αμάχων είναι ύψιστο έγκλημα και αντιστροφή του πολιτικού πολιτισμού, όπως εξελίχθηκε και όπως εξελίσσεται, διαχρονικά. Γι’ αυτά, δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία. Είναι θέσφατα και έσχατες λογικές, εάν στην Οδύσσεια των ανθρώπων, των κρατών και του κόσμου ο πολιτικός πολιτισμός, που αφετηρία έχει τρεις περίπου χιλιάδες χρόνια, θέλουμε να κινείται ανοδικά. Συχνά, εν τούτοις, κατηφορίζει, όταν τόσο συχνά, παρατηρούνται τέτοιες βαρβαρότητες.

Όπως με κάθε ασθένεια, απαιτείται να αναζητηθούν τα αίτια μετατροπής της Τουρκίας σε ένα κυριολεκτικά «τρελό λεωφορείο», του οποίου οδηγοί και συνοδηγοί κατευθύνονται προς τα βράχια και τους κρημνούς.

«Τρελό λεωφορείο», ονομάσαμε πρόσφατα την Τουρκία για να ευαισθητοποιηθούν οι Κύπριοι, να μην καταργήσουν το κράτος τους και να δεθούν πάνω σε αυτό, με τερατώδεις διζωνικές, δικοινοτικές ομοσπονδίες (ΔΔΟ), με στρατεύματα και με «εγγυήσεις».

Ενώ αυτό το μεγάλο κακό είναι πολύ πιθανό να συμβεί, οδηγώντας την εξάλειψη της μακραίωνης Ελληνικής παρουσίας στην Κύπρο, το ίδιο μπορούμε να πούμε, ότι συμβαίνει με το νεοελληνικό κράτος.

Βυθιζόμαστε μέσα σε κατευνασμούς της Τουρκίας, «συνομιλίες», «συμφωνίες» κτλ, με ένα κράτος το οποίο οι νέο-ισλαμιστές μετατρέπουν σε πεδίο μάχης. Κάτι τέτοιο, σημαίνει μετατόπιση του κέντρου βάρους των συγκρούσεων προς τα Βαλκάνια ή ακόμη και προς την Ευρώπη.

Τα αίτια είναι πολλά. Αναφέρω μερικά.

• Πρώτον, η τάση προς θεοκρατία στην Τουρκία –«θεοκεντρισμό» το ονομάζει ο Νταβούτογλου στο «Εναλλακτικές Κοσμοθεωρίες»– όχι μόνο αυξάνει ήδη υπάρχουσες διαιρέσεις εντός ενός κράτους, που κτίστηκε πάνω σε γενοκτονίες, εθνοκαθάρσεις, εξισλαμισμούς και εκτουρκισμούς, αλλά επιπλέον, οδηγεί το χτένι των προβλημάτων του στον κόμβο, ή πιο σωστά, δημιουργεί θηλιά στον λαιμό του. Καταρχάς, σε ένα μεγάλο έθνος, τους Κούρδους, των οποίων το μεγαλύτερο μέρος ζει στην Τουρκία, με καταπίεση επί δύο αιώνες, η επί δεκαετίες αξίωση για πολιτική κυριαρχία καθίσταται ολοένα και πιο εφικτή, λόγω αναμενόμενων εξελίξεων στα γειτονικά κράτη για τα οποία ευθύνεται και η Τουρκία. Το μέγα αυτό ζήτημα συμπλέκεται με ταξικές διαιρέσεις, καταπιεσμένες μειονότητες, οξύτατα προβλήματα στις σχέσεις ισλαμιστών και κεμαλιστών/κοσμικών. Ασφαλώς, η Τουρκία θα πρέπει να αντιμετωπίσει ιστορικές αντιπαλότητες βαθιά ριζωμένες, κυρίως με την Ρωσία και το Ιράν.

• Δεύτερον, η διαχείριση του εσωτερικού μετώπου και των εξωτερικών υποθέσεων στην γείτονα καθίσταται ολοένα και πιο δύσκολη. Παρά την αδιαμφισβήτητη ηγετική ικανότητα και τις δεξιότητες του Νταβούτογλου, αφενός, λάθη γίνονται πάρα πολλά και αφετέρου, τα εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα οξύνονται, με τρόπο που δημιουργεί αδιέξοδα ή ακόμη και κινδύνους για εκρηκτικές και ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Δεν είναι λίγο, το ότι μόνο εντός της Τουρκίας, ζουν πάνω από 20 εκατομμύρια μέλη άλλου έθνους, οι Κούρδοι, αλλά και το γεγονός, ότι πολλοί είναι «σκορπισμένοι» σε κάθε γωνιά της Τουρκίας. Ο ακραίων τάσεων ισλαμισμός των νέο-Οθωμανών, επιπλέον, υποστηρίξαμε πρόσφατα, ενδέχεται να έχει αρνητικές επιδόσεις. Δεν έχει, παρά να διαβάσει κανείς το πολύ σημαντικό κείμενο του Νταβούτογλου («Εναλλακτικές Κοσμοθεωρίες»), το οποίο θεωρώ ακόμη πιο σημαντικό από το «Στρατηγικό βάθος») για να καταλάβει, ότι αφετηριακά, το δίδυμο που κυβερνά σήμερα, θεωρούσε το κράτος επίπλαστη κατασκευή, που παρεμβάλλεται μεταξύ του Αλλάχ και του πιστού μουσουλμάνου. Το γεγονός, ότι σήμερα οικειοποιήθηκαν το κεμαλικό κράτος και τους θεσμούς του «Davutoglou Cover» για να προωθήσουν τα μεγαλομανή τους σχέδια, είναι μια εγγενής αντίθεση, η οποία, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ανεξέλεγκτη και χαώδη κατάσταση.

.

Θα ήταν λάθος να πούμε, ότι υπάρχει εύκολη διέξοδος για τους Τούρκους. Συνηθίζω, μάλιστα, να λέω, ότι η Τουρκία, παρά την βαθύτατη εσωτερική της διαφοροποίηση, επιβιώνει, επειδή αφετηριακά δημιουργήθηκε ισχυρή κρατική-διοικητική οργάνωση και μια έξυπνη διπλωματία, οι ρίζες της οποίας αναζητούνται αιώνες πριν την δημιουργία του νεοτουρκικού κράτους. Τα οικειοποιήθηκαν, όπως αναφέραμε μόλις, οι νέο-Οθωμανοί, πλην όμως, με αντιφατικό τρόπο.

Παραμένει γεγονός, ότι ο Κεμάλ Ατατούρκ φρόντισε να δημιουργήσει ένα συγκεντρωτικό μοντερνιστικό κράτος. Εδώ, μόνο περιγράφουμε συγκεκριμένα ζητήματα (δεν είναι του παρόντος να προχωρήσουμε σε μια καθ’ όλα επιστημονικά θεμιτή αξιολόγηση των φρικτών εγκλημάτων νεοτουρκικού κράτους) πλην όμως, ιδιαίτερα, μετά την κυριαρχία των νέο-Οθωμανών νέο-ισλαμιστών, οι αντιθέσεις που το καθιστούν ευάλωτο πληθαίνουν.

Μπορούμε, όμως, να επισημάνουμε, ότι το γεγονός, πως παρά την διαφοροποίησή της και τα τεράστια προβλήματά της, η Τουρκία επιβιώνει, πρέπει να θεωρείται κάποιου είδους «θαύμα» ή μεγάλη τύχη και συμπτώσεις.

Τύχη, γιατί, μεταξύ άλλων, απέναντί της, Δυτικά προς το Αιγαίο, έχει ένα αδύναμο νεοελληνικό κράτος, το οποίο, αναμενόμενα, απειλεί και ορθώνει αναθεωρητικές αξιώσεις. Αδύναμο, παρά το γεγονός ότι τα μέλη της κοινωνίας του ή καλύτερα των Ελλήνων οι Κοινότητες, ήταν ο άξονας της ιστορίας επί χιλιετίες στην περιοχή, που αρχίζει από τα Βαλκάνια, μέχρι την Μέση Ανατολή και πιο πέρα.

Αντί στρατηγικής που αξίζει σε ένα τέτοιο έθνος, τους δύο τελευταίους αιώνες, το νεοελληνικό κράτος κατέστειλε τους νεοέλληνες. Κυριολεκτικά τους λεηλάτησε και τους υποχρέωσε να μεταναστεύσουν σε άλλες χώρες, όπου σταδιακά συγχωνεύονται. Διέπραξε το νεοελληνικό κράτος ιστορικά εγκλήματα στην Μικρά Ασία, στα Βαλκάνια και στην Κύπρο. Αποδυνάμωσε το νεοελληνικό κράτος κάθε δυνατότητα να καταστεί ισχυρό και ασφαλές μέλος του κρατοκεντρικού διεθνούς συστήματος. Οι Έλληνες θα μπορούσαν να το επιτύχουν αυτό, κάλλιστα. Τους έλειπε και τους λείπει το ορθολογιστικό κράτος.

Τώρα, δε, που οι ξενοκρατούμενες ολιγαρχικές ελίτ, μάλλον ,δίνουν την χαριστική βολή κατά των συγχρόνων Ελλήνων, ακόμη και μια Τουρκία πεσμένη κάτω, θα μπορούσε να κατανικήσει την Ελλάδα, σε όλα τα επίπεδα: Το διπλωματικό και το στρατιωτικό. Όπως εξελίχθηκε το νεοελληνικό κράτος και όπως και να έχουν τα πράγματα Ανατολικά μας, για την Τουρκία. η Ελλάδα είναι εύκολη λεία.

Επί του ιδίου θέματος, καλό είναι να υπογραμμίσουμε και την εθνομηδενιστική διόγκωση. η οποία. τις τελευταίες δεκαετίες. είναι. ενδεχομένως. μια πλέον ανίατη ασθένεια. Κυριαρχεί συντριπτικά στις «πνευματικές» ελίτ, ροκάνισε την πίστη και την νομιμοφροσύνη των πολιτών στην πατρίδα και μέσα από τις τάξεις τους –μιλώ για όλο ανεξαιρέτως το πολιτικό φάσμα– κυριαρχεί στο πολιτικό επίπεδο.

Ακόμη πιο αλλόκοτα, εάν όχι εξωφρενικά, αυτοί οι ίδιοι εθνομηδενιστές ή τα άμοιρα παρακολουθήματά τους στην Ελλάδα και στην Κύπρο, είναι κατακυριευμένοι από σύνδρομα εχθρολαγνείας. Η κατάντια είναι τέτοια, που ακόμη και αυτούς τους απίθανους τύπους, Ερτογάν και Νταβούτογλου, τους υπερασπίστηκαν με αξιοθρήνητα μουρμουρητά, όταν στα ελεγχόμενα από αυτούς μέσα ενημέρωσης έγραφαν, ότι υπερβάλλουν όσοι επισημαίνουν τα απίστευτα γραφόμενα από τον Νταβούτογλου στο βιβλίο του: «Το Στρατηγικό Βάθος της Τουρκίας».

Τόσο καλά: Στην Ελλάδα σχεδόν όλοι βάλλουν κατά του έθνους, ενώ οι απ’ έξω συνταυτίζονται με μια από τις πιο ακραίες περιπτώσεις εθνικιστικο-σωβινισμού, παντρεμένου, μάλιστα, με νέο-ισλαμικές Θεοκρατικές τάσεις.

Επανερχόμενοι στην Τουρκία, πολλά αίτια του προβλήματος είναι οι εγγενείς ασθένειες του νεοτουρκικού κράτους, λόγω της προαναφερθείσης κοινωνικοπολιτικής διαφοροποίησης, την οποία οι νέο-ισλαμιστές, με τα ριψοκίνδυνα άλματά τους, την οξύνουν και τα βαθαίνουν.

Υπάρχει λοιπόν διέξοδος για την τουρκική ηγεσία; Θα αρκεστώ μόνο να πω, ότι εύκολη διέξοδος για την Τουρκία δεν υπάρχει, αν ποτέ υπήρχε. Μια πολιτικά ενταγμένη σωστή και δεικτική επισήμανση, βέβαια, είναι, ότι ενώ με τόση μανία παλεύουν για την εγκληματική διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία στην Κύπρο (ΔΔΟ), η λύση αυτή θα μπορούσε να δουλέψει εντός της χώρας τους με το θέμα των Κούρδων. Γιατί όχι, και με όλες τις άλλες μειονότητές τους ή κρυπτο-μειονότητές τους. Θέλουν ΔΔΟ στην Κύπρο όπου οι τουρκοκύπριοι είναι 18% και δεν σκέπτονται κάτι όμοιο για το κατατμημένο σε έθνη σύνολο πληθυσμού, που ζει μέσα στα σωθικά της Τουρκίας.

Εδώ, όμως, όπως είπαμε, σκοπός δεν είναι να επικαλεστούμε πολιτικά επιχειρήματα, αλλά να περιγράψουμε, συντομογραφικά, μια πολύ πολύπλοκη κατάσταση, η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη αστάθεια. Έτσι, την ΔΔΟ δεν θα την συνιστούσα, ούτε για τους Τούρκους και τις μειονότητές τους. Αυτό θα οδηγούσε σε μια ακόμη πιο μπερδεμένη Τουρκία, που θα κατέρρεε ταχύτερα, με τον πλέον χαώδη τρόπο.

Ακόμη, το πώς θα γίνει ανεξάρτητο ένα έθνος, όπως οι Κούρδοι, με το να αποσχιστούν από ένα κυρίαρχο κράτος μέλος του ΟΗΕ, δεν είναι μια γραμμική υπόθεση. Αυτό δεν σημαίνει, ότι δεν μπορεί να γίνει. Σημαίνει, ότι ισχύει αμείλικτα και εκατέρωθεν το Θουκιδίδειο: «ο ισχυρός επιβάλλει ότι του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύναμος υποχωρεί και προσαρμόζεται».

Το δικαστήριο των εθνών είναι η ιστορία. Δεν υπάρχουν διεθνείς ή και παγκόσμιοι δικαστές για τις διακρατικές διαφορές. Ακόμη και στις ελάχιστες περιπτώσεις, που του Συμβούλιο Ασφαλείας ενεργοποιείται, αυτό αφορά την διεθνή τάξη και όχι κάποια διεθνή δικαιοσύνη, που εμφιλοχωρεί μόνο σε νομικίστικα μυαλά, που στην Ελλάδα είναι πολλά. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους, που γραφειοκράτες του ΟΗΕ, ενίοτε και δέκατης τάξης και άγνωστων διασυνδέσεων, αφήνονται ελεύθεροι να μεσολαβούν, δήθεν, για την λύση του κυπριακού. Γιατί αποστολή του ΟΗΕ είναι να διαφυλάττει την κυριαρχία των κρατών, όχι να παρεμβαίνει στο εσωτερικό πολιτικό καθεστώς τους, γεγονός που είναι ρητό και στον Καταστατικό του Χάρτη.

Τι σημαίνουν αυτά για την Ελλάδα και την Κύπρο; Κατ’ αρχάς, τα πιο πάνω και πολλά άλλα, είναι ορατά, ακόμη και σε πολιτικά τυφλούς. Στέκομαι μόνο, λοιπόν, σε μονολεκτική διατύπωση θέσεων, που για κάθε βιώσιμο κράτος θα αποτελούσαν ζήτημα πολιτικού και στρατηγικού ορθολογισμού. Τα αυτονόητα, λοιπόν, θα ίσχυαν σε κάθε άλλο βιώσιμο κράτος, αν βρισκόταν σε ανάλογη θέση:

ΟΧΙ αυτοκτονία στην Κύπρο.
ΟΧΙ κατευνασμούς της Άγκυρας.
ΝΑΙ σε ένα ισχυρό Ελληνικό κράτος.

Πριν να είναι πολύ αργά,

ΝΑΙ στην εγκατάλειψη της εξουσίας από τους δράστες, που μας έφεραν σε αυτό το αξιοθρήνητο σημείο.
ΝΑΙ στην Συνταγματική μεταρρύθμιση, που θα καθιστούσε τους πολίτες εντολοδόχους μιας ανακλητής εξουσίας και την κοινωνία κάτοχο του κράτους.

Εκεί που φτάσαμε, βέβαια, αυτά είναι ίσως πολύ δύσκολα ή και ανέφικτα. Εξ’ ου και υπάρχει μεγάλος προβληματισμός για το κατά πόσο το νεοελληνικό κράτος είναι πια βιώσιμο.

.

Παναγιώτης Ηφαιστος

Καθηγητής, Διεθνείς Σχέσεις-Στρατηγικές Σπουδές.

Πανεπιστήμιο Πειραιώς,Τμήμα Διεθνών-Ευρωπαϊκών Σπουδών